Z pewnością nie każdy zdaje sobie sprawę, że stosunkowo mała Słowenia jest bogactwem dla miłośników kulinariów. Kraj, który swoją niepodległość zdobył blisko 30 lat temu przez wieki był między granicami wielkich europejskich księstw czy państw. Tak jak zmieniały się granice i poszczególne regiony dzisiejszej Słowenii należały do różnych krajów, tak i kuchnia znacząco się różniła. Ciekawostką jest fakt, że do dnia dzisiejszego widać te różnice. Na zachodzie Słowenii możemy smakować dań przygotowywanych z produktów o włoskim rodowodzie. Chociaż poprawniej byłoby napisać o pochodzeniu produktów z północno-wschodnich regionów Italii. Na wschodzie to wpływy słowiańskie, a północ to przeważnie wpływy austro-węgier. W Alpach regionalna kuchnia charakterystyczna dla mieszkańców ziem górskich.
Aby jeszcze mocniej podkreślić różnice kulinarne, należy wspomnieć, że występują one również pomiędzy mikroregionami, często zlokalizowanymi od siebie o 20-30 km. Świetnym przykładem mogą być regiony położone na zachodzie czyli słoweński Kras oraz Istria. Na istrii różnice znajdziemy w daniach serwowanych nad samym wybrzeżu np. Izoli czy Portoroz, a inne dania znajdziemy w głębi Istrii np. w okolicach miejscowości Marezige.
Słowenia posiada kilkadziesiąt tradycyjnych potraw, które jak wyżej wspomniałem różnią się. Produkty można nabyć na targach, w wyspecjalizowanych sklepach oraz bezpośrednio u producentów w gospodarstwach rolnych (kmetije) czy małych, lokalnych masarniach.
W regionie Alp julijskich popularna jest np. kiełbasa karniolska »kranjska«, o której wspomniano w źródłach po raz pierwszy pod koniec XiX wieku.
Pochodzi z regionu Gorenjska. Dla wielu mieszkańców regionów alpejskich ta półsucha kiełbasa bardzo często gości na stołach. Podaje się na gorąco – grzaną w czerwonym winie.
Na południu Słowenii – w regionie Kras – w okolicach jaskini Postojna (atrakcji turystycznej często odwiedzanej przez turystów) spotkamy szynkę, z której mieszkańcy tego regionu są wyjątkowo dumni. Jest to krasowa szynka. Prosciutto to najlepszy przykład produktu wielowiekowej tradycji solenia i suszenia mięsa. Tradycyjnie, mięso pochodziło od świń, które ubijało się w grudniu – najlepiej gdy dało się to zrobić o pełni księżyca. Wtedy istniało prawdopodobieństwo najlepszego efektu pracy. Po kilku miesiącach dojrzewania szynki – często wystawiana była na zewnątrz na działania lokalnego wiatru (Burja). Do szynki stosuje się wyłącznie sól morską.
Na wybrzeżu coraz większą popularnością cieszy się sól morska z ziołami.
Zioła te uprawiane są lokalnie, ręcznie zbierane i mieszane z solą morską, która wydobywana jest w solinach na słoweńskim wybrzeżu.
Na wschodzie oraz w centralnej Słowenii możemy posmakować štrukli. Danie przygotowane z ciasta filo, podobne do ciasta francuskiego. Głównym składnikiem jest mąka – może być zarówno pszenna, jak również gryczana. Ciasto jest nadziewane np. serem lub grzybami. Podawana jest na słono lub słodko.
We wschodnich regionach czyli na Prekmurju oraz w Prlekiji zasmakować będziemy mogli dań, które charakterystyczne są dla regionów pogranicza krajów słowiańskich oraz węgier. Każdego roku w przygranicznej miejscowości Lendava odbywa się Bogracz Festiwal czyli lokalne święto tej odmiany gulaszu. Ponad setka drużyn rozstawia swoje paleniska i przez kilka godzin waży tą jednogarnkową potrawę wg najlepszych receptur. Gdy dania są gotowe stoiska odwiedza jury i wybiera najlepszą potrawę. Od wczesnych godzin popołudniowych w centrum miasta odbywa się duży festyn rodzinny, na który przybywają mieszkańcy zarówno słoweńskich jak również węgierskich miast. Kolejnym przykładem naleciałości węgierskich jest bardzo popularna potrawa czyli papryka faszerowana. My mieliśmy okazję kosztować jej w regionie winnic Jeruzalem.
Pisząc o kuchni wschodniej Słowenii nie wspomnieć o oleju z pestek dyni oraz wielu produktów, które się z tego warzywa robi. Słoweńscy od pokoleń używają tego produktu i nie wyobrażają sobie praktycznie życia bez niego 😉
Kuchnia słoweńska to również desery. Słoweńcy mają kilka dobrych, sprawdzonych deserów. Jak to w kuchni ważne jest, aby nawet najprostsze dania wykonać z dobrych składników i włożyć serce w przygotowanie. Najbardziej znana w centralnej Słowenii jest potica (deser zrobiony z ciasta drożdżowego wypełniony orzechami, rodzynkami lub makiem). W domach wypiekana na święta lub imprezy okolicznościowe.. Wypieki kupić można przez cały rok w cukierniach i kawiarniach.
Na wschodzie w regionie Prekmurje należy spróbować Prekmurskiej Gibanicy – ciasta złożonego z kilku warstw, jabłek, maku, twarogu. W jednym z najczęściej odwiedzanych miejscowości czy w Bled koniecznie musimy spróbować tradycyjnej kremówki “kremska rezina”.
Razem z zaprzyjaźnionym biurem podróży Starlight Travel oraz portalem visitslovenia.pl zapraszamy grupy / biura podróży do zorganizowania wyjazdu tematycznego Foodie Heaven Słowenia.
